Ochrona zabytków archeologicznych 2026 - nabór wniosków

Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego ogłosił program „Ochrona zabytków archeologicznych 2026”.

Zasadniczym celem programu jest wspieranie projektów służących wzmocnieniu ochrony dziedzictwa archeologicznego in situ, poprzez rozpoznanie i dokumentację stanowisk archeologicznych, głównie metodami nieinwazyjnymi, a także wprowadzenie do obiegu naukowego i upowszechnianie wyników przeprowadzonych badań archeologicznych. Cel programu realizuje normy międzynarodowe, określone w Europejskiej konwencji o ochronie dziedzictwa archeologicznego (Konwencja Maltańska) i Międzynarodowej Karcie Ochrony i Zarzadzania Dziedzictwem Archeologicznym ICOMOS (Karta Lozańska).

Z zakresu programu całkowicie wyłączone są zadania, które:

1. prowadzą do naruszenia zasady ochrony in situ;
2. służą planowaniu inwestycji lub zmiany zagospodarowania terenu na obszarze zabytku archeologicznego;
3. służą planowaniu dalszych badań wykopaliskowych, zarówno związanych z przygotowywanymi inwestycjami, zmianą sposobu zagospodarowania terenu, jak i prowadzonych w celach naukowych lub ratowniczych;
4. dotyczą prowadzenia badań na obszarze dobrze rozpoznanych zabytków, posiadających jasno określoną lokalizację, zasięg, funkcję czy wartość zabytkową;
5. mają charakter studiów osadniczych bądź badań ewidencyjnych stanowisk archeologicznych;
6. zostały dofinansowane w ramach innych programów ogłoszonych przez ministra oraz programów objętych finansowaniem ze środków budżetu państwa realizowanych przez państwowe instytucje kultury jako zadanie własne.

Ze środków finansowych ministra przyznanych w programie finansować można wyłącznie działania realizujące jeden cel wiodący pn. Rozwój badań archeologicznych. Cel ów może być realizowany w formie:

• rozpoznania i dokumentacji nieruchomych zabytków archeologicznych, prowadzonych przede wszystkim metodami niedestrukcyjnymi, służących poprawie ochrony konserwatorskiej zabytku poprzez przygotowanie dokumentacji służącej do rozpoczęcia procedury wpisu stanowiska do rejestru zabytków, bądź zmiany zakresu ochrony;
• opracowania, wraz z obowiązkową publikacją książkową (tradycyjną), wyników przeprowadzonych badań archeologicznych.

Istnieje możliwość realizacji całości zadania w formule on-line.

Realizacja zadania, w zakresie objętym dofinansowaniem ze środków finansowych ministra, odbywa się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w okresie:

• zadania 1-roczne: 01.01.2026 r. - 31.12.2026 r.
• zadania 2-letnie: 01.01.2026 r. - 31.12.2027 r.

Wnioski mogą składać:

• z sektora finansów publicznych:
  • państwowe instytucje kultury;
  • samorządowe instytucje kultury;
  • publiczne uczelnie akademickie;
• spoza sektora finansów publicznych:
  • organizacje pozarządowe;
  • niepubliczne uczelnie akademickie;
  • osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą i podmioty prowadzące działalność gospodarczą – wpisane do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej lub do Krajowego Rejestru Sądowego;

Jeden wnioskodawca może złożyć maksymalnie 3 wnioski w programie, do limitu są wliczane wnioski, które uzyskały środki finansowe ministra w trybie wieloletnim w roku 2025.

Na program przeznaczono łącznie 2 300 000 zł, zgodnie z następującym podziałem:

• zobowiązania z roku 2025: 533 700 zł
• limit wydatków w etapie konkursowym: 1 421 300 zł
• limit wydatków z rezerwy ministra: 345 000 zł.

Preferowany maksymalny udział środków MKiDN w budżecie zadania wynosi 80%. Wnioskowana kwota wsparcia wynosi od 25 000 zł do 200 000 zł.

Wnioski można składać w terminie do 31 października 2025 r.

Informacje telefoniczne dotyczące programu są udzielane w godzinach 10:00 – 16:00 przez następujące osoby:

• Małgorzata Brzozowska – tel. +48 507 185 592, 22 55 15 648, mbrzozowska@nid.pl

Szczegółowe informacje o programie dostępne są pod adresem: https://www.gov.pl/web/kultura/ochrona-zabytkow-archeologicznych-2026