Nabór wniosków w programie pn. Miejsca pamięci i trwałe upamiętnienia w kraju

Zasadniczym celem programu jest wspieranie opieki nad miejscami pamięci i trwałymi upamiętnieniami na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, stanowiącymi materialne świadectwo kluczowych wydarzeń z historii Polski. Wspierane są także działania mające na celu upowszechnianie wiedzy na temat miejsc, faktów i postaci związanych z walką i męczeństwem. W sposób szczególny dotyczy to miejsc noszących ślady masowych zbrodni reżimów totalitarnych. Realizacja ustawowych zadań ministra służy podtrzymywaniu i rozpowszechnianiu tradycji narodowej i państwowej. 

W ramach zadań realizowanych w programie szczególnie promowane jest: 

1. podkreśleniu prestiżu miejsca pamięci/trwałego upamiętnienia; 
2. nadanie lub przywrócenie odpowiedniego wyrazu; 
3. zaangażowanie w opiekę nad miejscami pamięci i trwałymi upamiętnieniami jak największej liczby różnych podmiotów; 
4. zapewnienie jak najlepszej dostępności miejsca/trwałego upamiętnienia; 
5. tworzenie nowych trwałych upamiętnień w miejscach, gdzie ich obecność jest uzasadniona interesem społecznym; 
6. twórcze zastosowanie nowoczesnych metod badań, edukacji i promocji do ochrony dziedzictwa narodowego; 
7. stosowanie rozwiązań prawnych sprzyjających lepszej opiece nad miejscami pamięci/trwałym upamiętnieniami (uwzględnienie miejsca pamięci, jego ochrony w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, czy objęcie go inną formą ochrony prawnej). 

Pod pojęciem „miejsce pamięci i trwałe upamiętnienie” rozumie się: 

1. miejsce zbrodni popełnionych w ramach działań zbrojnych lub represji ze strony reżimów totalitarnych, w tym zbrodni ludobójstwa, zbrodni wojennej i zbrodni przeciwko ludzkości, na obywatelach polskich; obywatelach polskich będących przedstawicielami mniejszości narodowych i etnicznych lub grup posługujących się językiem regionalnym, lub obywatelach innych państw; 
2. miejsce funkcjonowania byłych obozów koncentracyjnych, obozów zagłady, obozów jenieckich oraz innych miejsc przetrzymywania ofiar zbrodni i represji, o których mowa powyżej; 
3. miejsce związane z działaniami prowadzonymi na rzecz obrony lub odzyskania niepodległości przez Polskę ; 
4. inne miejsca związane z historią walk i męczeństwa Narodu Polskiego lub innych Narodów; 
5. materialne upamiętnienie ww. miejsc oraz osób i wydarzeń z nimi związanych, o ile nie łączy się ono z gloryfikacją sprawców zbrodni; 
6. powyższe upamiętnienia nie mogą wiązać się z gloryfikacją sprawców zbrodni. 

Niezgodne z zakresem programu są zadania mające uzasadnienie w lokalizacji realizacji zadania z konkretnym miejscem pamięci i trwałym upamiętnieniem na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Zadania dofinansowywane w ramach programu powinny realizować jeden z poniższych celów wiodących:

• Nabór „Miejsca pamięci i trwałe upamiętnienia w kraju - prace remontowe, badawcze, edukacyjne 2025”:

1. Ochrona obiektów utrwalających tożsamość narodową i pamięć historyczną – efektem realizacji tego celu powinno być utrzymanie w jak najlepszym stanie oraz poprawa stanu technicznego miejsc pamięci i stałych upamiętnień.
2. Pogłębianie i upowszechnianie wiedzy na temat walk i męczeństwa – cel powinien być realizowany poprzez badania, prace poszukiwawcze, archeologiczne oraz popularyzacja wiedzy o wydarzeniach związanych z miejscami pamięci i trwałymi upamiętnieniami - zadania powinny koncentrować się na prowadzeniu badań i udostępniania wiedzy na temat miejsc pamięci i stałych upamiętnień.

• Nabór „Miejsca pamięci i trwałe upamiętnienia w kraju - infrastruktura 2025”:

1. Rozwój infrastruktury obiektów utrwalających tożsamość narodową i pamięć historyczną –zadania powinny koncentrować się na prowadzeniu prac budowlanych, modernizacyjnych oraz związanych z infrastrukturą miejsc pamięci i stałych upamiętnień.

Realizacja zadania odbywa się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w terminie od 01.01.2025 do 31.12.2025 r.

Wnioski mogą składać następujące podmioty sprawujące opiekę nad miejscem pamięci narodowej, którego dotyczy wniosek:

• samorządowe instytucje kultury, których organizatorzy nie zawarli umowy o współprowadzeniu z Ministrem KiDN;
• jednostki samorządu terytorialnego;
• organizacje pozarządowe;
• uczelnie publiczne i uczelnie niepubliczne;
• kościoły i związki wyznaniowe oraz ich osoby prawne.

Na program przeznaczono 6 000 000 zł, zgodnie z następującym podziałem:

• limit wydatków w etapie konkursowym: 5 100 000 zł
• limit wydatków z rezerwy ministra: 900 000 zł.

Preferowany maksymalny udział środków MKiDN w budżecie zadania wynosi 80%. Podstawowe limity dla wnioskowanej kwoty ze środków MKIDN (minimalny/maksymalny) wynoszą od 10 000 zł do 300 000 zł.

Wnioski można składać do 14 stycznia 2025 r.

Informacje telefoniczne dotyczące programu są udzielane w godzinach 10:00 – 14:00 przez następujące osoby:

• Pan Adam Sawicki, asawicki@kultura.gov.pl; tel. 22 42 10 220
• Pani Katarzyna Słowińska, kslowinska@kultura.gov.pl; tel. 22 42 10 352.

Szczegółowe informacje o programie można znaleźć pod adresem: https://www.gov.pl/web/kultura/miejsca-pamieci-i-trwale-upamietnienia-w-kraju-2025